کد مطلب:234470 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:222
فصلها و رابطه ی آنها با نظام بهداشتی
از حكمتهائی كه خداوند متعال در ادامه هستی به خرج داده، اختلاف شب و روز می باشد و عوض شدن فصلهای چهار گانه سال و تغییر و تبدیل منظمی كه در جریان فصول حاصل می شود، بهترین دلیل بر وجود خداوند و علم و اراده و حكمت اوست. خداوند شب را تاریك آفریده تا انسانها و سایر جانداران بتوانند استراحت كنند و قوای از دست رفته خود را تجدید نمایند تا اعصاب و عضلات داخلی و خارجی آنها همه آرامش یابند و برای كارهای فردای
[ صفحه 53]
خود آماده شوند و روز را روشن كرده تا انسانها و سایر موجودات زنده، تلاش و فعالیت حیاتی خود را از سر بگیرند و راه خود را در میدان تلاش معاش و این زندگی مشقت بار طی نمایند.
هر انسان طبعا در شبانه روز به چند ساعت خواب و استراحت نیاز دارد كه اگر این خواب را نكند، بیداری و خستگی در جسم او اثر می گذارد و به تدریج نیروهایش را كم می كند.
انسان سالم و كامل به هشت ساعت خواب نیاز دارد كه باید این ساعات را میان شب و روز تقسیم كند، به شرطی كه خواب شبش از شش ساعت كمتر نباشد، آدمی بخصوص در فصلهای بسیار گرم، زیاد به خواب و استراحت نیاز دارد.
البته احتیاج انسان به خواب نسبت به كارهائی كه می كند فرق دارد و همچنین از لحاظ سن و فصل و محل استراحت هم تعداد ساعات خواب فرق می كند.
تغذیه لازم هم به طور منظم با اوقات كار و خواب مربوط است و باید در میان اینها تقسیم شود بدین معنا كه انسان سالم در بیست و چهار ساعت به دو دفعه غذای كامل و یك دفعه غذای سبك و ساده نیاز دارد.
غذای صبحانه مهمترین و اصلی ترین غذای لازم برای آدمی است، باید كامل و دارای مواد غذائی خوب و زود هضم باشد، غذای ظهر هم باید كامل و مقوی باشد، اما غذای شب، بخصوص در فصل تابستان باید
[ صفحه 54]
ساده و سبك باشد یعنی از خوردن غذاهای حاضری و میوه تجاوز نكند.
اما تعیین نوع و مواد اولیه غذا برای این سه وعده، مربوط به خود انسانست، كه تابع عادات شخصی او و محلی است كه زندگی می كند و به ذوق شخص هم بستگی دارد، تنها شرط مهم این است كه باید عناصر غذائی كامل و نیروبخش باشد كه ما در آینده هنگام برشمردن غذاهای اصلی در فصل شرح نوشیدنیهای پاكیزه كه امام علیه السلام آنها را به طور مفصل بیان كرده اند و درباره آنها توصیه بلیغ و جدی فرمود، بیان خواهیم كرد.
تغییر فصول چهارگانه در سال حكمتهای زیادی دارد كه شامل همه ی موجودات جاندار و نباتات، میوه ها و حتی جمادات می باشد كه نمی توان به همه ی آنها در این كتاب اشاره كرد ولی آنچه كه تذكر آن لازم می باشد این است كه تغییرات فصول، در شئون حیاتی انسانها مؤثر می باشد، بنابراین لازم است كه هر فرد هم به منظور تكمیل این تأثیرات خود را برای مقابله با این تغییرات آماده كند تا هم جسم خود را از ضررهای این تغییرات حفظ نماید و هم از منافع و خوبیهای این فصول بهره مند شود و آنها را كاملتر كند.
خداوند از روی حكمت بالغه اش موجودات جاندار را با بعضی از نیروهای پنهانی مجهز كرده كه آن نیروها ناخودآگاه جاندران را از شر اثرهای محیط خارجش حفظ می كنند این محافظت و مراقبت غریزی است كه با ساختمان وجودی جانداران آفریده شده در این میان، انسان
[ صفحه 55]
نسبت به همه جانداران امتیاز خاصی دارد، چون خداوند علاوه بر آن نیروهای غریزی، یك نیروی والا و مؤثری به انسان داده كه نام آن در ابتدای جدول همه ی جانداران قرار گرفته است و آن نیرو عقل است.
به واسطه ی وجود همین عقل است كه انسان، آقای مخلوقات و اشرف جانداران شناخته شده است و بر سایر جانداران برتری و فضیلت دارد چون عقل او موجب این رجحان و برتری شده است، انسانی كه عقلش كوچك باشد و رشد نكند، به حیوانات پیشرفته نزدیك تر است تا به انسان مترقی و متكامل.
انسان به واسطه وجود نیروی عقل، مسائل بسیار زیادی را از علوم طبیعی آموخته كه این تعلیمات در فراهم آوردن رفاه و آسایش و آسان ساختن زندگی او را یاری بسیار كرده است.
از علوم باارزشی كه در حفظ حیات بشری نفع بسیار دارد، همین تقسیمات فصول چهارگانه ی سال می باشد كه از زمان بسیار قدیم انسان درباره ی تحولات این فصول تحقیق كرده و به فواید این تغییرات آشنا شده، در نتیجه خود را از تأثیرات بد تحولات فصلها به خصوص از تأثیرات مستقیم مضر فصول در بدنش محفوظ گهداشته است.
تغییرات فصول چهارگانه فواید و اثرات بی شماری دارد، نه تنها بر حیات انسانها، بلكه بر همه موجودات كه نمی توان در این كتاب به همه ی آنها اشاره نمود تأثیر دارد بنابراین ما در جا فقط به شرح فواید این
[ صفحه 56]
تغییرات در بدن انسان می پردازیم و اعمال لازم را كه باید انسان در برابر تغییر فصل انجام دهد، بیان می كنیم.
پس از اینكه امام علیه السلام از شرح تعیین غذاهای ضروری در فصول چهارگانه فارغ شدند و در بیان كیفیت غذاها، به واسطه معین ساختن انواع غذاهای لازم و رعایت اعتدال در خوردن آن غذاها دقیق ترین شرایط بهداشت را بیان فرمودند، باز هم توضیح دادند كه در فصلهای گرم باید غذاهای سرد خورد و در فصلهای سرد غذاهای گرم استفاده نمود.
بعد از آن هم به طور كافی برای فصول چهارگانه از لحاظ تعیین تعداد روز و توصیف مختصر برای هر فصل، بیان نموده ضمن آن، غذاهای ضروری هر فصل را هم توضیح دادند، حتی اوقات خواب و استراحت و استحمام را هم تعیین كرده و تعیین نمودند كه كدام یك از این اعمال ضروری است و كدام یك فرعی می باشد مثلا فصل بهار كه پاكیزه ترین فصلهاست و به این وسیله این فصل سال تجدید می شود و موجودات زندگی و حیات خود را از سر می گیرند، در این فصل تغییرات جوی زیاد است كه آدمی از جو سرمای زمستان به هوای معتدل بهار منتقل می شود و باید متوجه این تغییرات جوی باشد، بخصوص كه در پشت سر بهار فصل تابستان می رسد. در زمستان پس از آنكه جهازهای بدن انسان به واسطه خوردن
[ صفحه 57]
غذاهای سنگین مانند چربیها و گوشتها تا حدودی ثقیل شده، باز هم پس از آنكه بدنها در اثر سرمای شدید زمستان، راكد و خاموش مانده و به آن لباسهای كلفت و نگهدارنده از سرمای شدید عادت كرده، بشر خود را از زیانهای فصل سرما نجات داده و به فصل بهار رسیده، پس باید طبعا با عوض شدن فصل همه چیز خود را عوض كند یعنی غذاهای سنگین كه دارای نیروی حرارتی زیاد بودند، گوشتهای چربی دار و سایر غذاهای مخصوص زمستان را تبدیل به غذاهای سبك و معتدل و زود هضم نماید، مانند حبوبات، سبزیجات و میوه ها چون در فصل بهار به حكم تغییر در طبیعت همه چیز (خواه حیوانی خواه نباتی) عوض می شوند لذا بیشتر اطباء توصیه می كنند كه انسانها قبلا با خوردن مسهل، دستگاه جهاز هاضمه خود بخصوص مجاری صفرا را پاك و تمییز كنند و برای این كار مسهلهای جوشانده نباتات بخورند و صبحها استحمام كنند و به شادی و طرب مشغول شوند و در جاهای خلوت و آرام بنشینند تا با این كارها بدن خود را هم آماده تحمل حرارت تابستان بكنند و هم برای مقابله با پائیز و زمستان مهیا شوند.
برای مقابله با جو تابستان باید نوع لباسها و غذاها را هم عوض كنند، در ماه دوم بهار گوشت و چربی كم بخورند، بیشتر از غذاهای سرد مزاج استفاده كنند و از همه نوع وسایل تولید برودت برای از بین بردن تأثیر حرارت استفاده نمایند و آب زیاد بخورند تا جبران آن آبهائی باشد كه به
[ صفحه 58]
شكل عرق از بدن بیرون می آید.
بهترین غذاها در تابستان، میوه، شیر و سبزیجات و انواع شرابهای حلال بخصوص همان شرابی كه حضرت آن را در رساله خود توصیف فرموده اند می باشد و ما هم در قسمت بعدی، منافع و تركیبات و طرز تهیه آن را برای شما خواهیم گفت.
در فصل تابستان، از نشستن در جلوی آفتاب خودداری كنید و نگذارید نور آفتاب داغ به طور مداوم به بدن شما بتابد، چون این تابش ضرر زیادی دارد.
همچنین باید از تلاشهای زیاد بدنی و ورزشهای سنگین هم خودداری كنید، حمام با آب سرد صبح و عصر مفید است، به شرطی كه بلافاصله پس از كار و یا پس از خوردن غذا استحمام نكنید، شنا كردن در آب رودخانه در فصل تابستان و در حوضهای بهداشتی بسیار مفید است. اما در فصل پائیز، كه دومین فصل معتدل از سال می باشد، چون بلافاصله پس از گرما می آید در آن صورت بدنها كه تابستان چربیهای آنها را آب كرده، دوباره احتیاج ضروری به ذخیره كردن مواد چربی كه مولد حرارت هستند دارد و باید با خوردن غذاهای مناسب آن را ذخیره كند، تا بدن خود را برای مقابله با سرمای زمستان مجهز كند.
در فصل پائیز كار كردن آسان است و بدن تحمل تلاش و رنج زیاد را دارد پس باید كار و ورزش كرد، همچنین بدن به انواع غذاهای اصلی و
[ صفحه 59]
میوه های خوب مانند انار و انگور نیاز دارد.
در این فصل، تمرهای تازه كه محتوی بعضی از انواع ویتامینها هم می باشند و دارای فواید زیادی هستند وجود دارد و استفاده از آنها و از انواع نوشیدنیهائی كه از آن درست می كنند بسیار مفید است.
در آخرین فصل (زمستان) كه فصل كار و در عین حال فصل استراحت هم هست باید در روزهای گرم زیاد كار و تلاش كرد، اگر چه آن كارها سخت هم باشند ولی در روزهای سرد زمستان بهتر است به جای گرمسیری مسافرت كنند، تا خود را از شر زكامها و سایر امراضی كه در این فصل ظاهر می شوند مانند نزله های سینه ای، ذات الریه و آنفلولانزا حفظ كنند.
در این فصل باید غذاهای مقوی خورد، منظور از غذاهای مقوی آنست كه دارای مواد مقوی باشد كه بهترین آنها گوشتهای سنگین و چربیها و انواع نانها می باشد و بعد آبهای صاف و نوشابه های تصفیه شده بنوشند چون جسم در فصل زمستان نسبت به فصلهای دیگر بیشتر به غذاهای تولید كننده حرارت و كالری زیاد احتیاج دارد و این عمل برای اینست كه حرارت معمولی بدن به وسیله این غذاها به طور دائمی حفظ شود تا بدن بتواند با سرمای زمستان مقابله كند.
امام علیه السلام در مورد فصلهای چهارگانه سال در رساله خود شرح مبسوطی نوشته اند و خصوصیات هر فصل را ماه به ماه با تعیین تعداد روزهایش
[ صفحه 60]
بیان كرده اند و برای هر ماه غذاها و نوشیدنیهای لازم معین نموده اند و ضمنا توصیه فرموده اند كه در چه ماهی باید ورزش سبك نمود و در چه ماهی ورزشهای سنگین كرد و یا اینكه در چه فصلی باید زیاد كار كرد و در كدام فصل كمتر و درباره اوقات استحمام كه یكی از عوامل تقویت عضلانی و فكری بدن محسوب می شود نیز توصیه فرموده اند.
و یا اینكه خوردن گوشتهای تازه و زود هضم را در مواقع مناسب تأكید كرده اند مثلا گوشت گوساله، بره، ماهی و انواع پرنده را در فصلهای مناسب توصیه كرده اند و همچنین خوردن گوشتهای سنگین و چربی دار را در فصل زمستان تأكید فرموده اند و بالاخره توضیحات كامل و دقیقی درباره كارهای بدنی و روحی در اوقات معینی داده و به طور كلی حضرت در این مبحث (حفظ بهداشت در فصول چهارگانه) آنچه كه از لحاظ ساختمان بدنی ضروری و لازم بوده و یا غذاهای خوب و بد را بیان كرده و روش دقیق ادامه بهداشت و پیشگیری را یاد داده و انتخاب این اعمال را به خود انسانها واگذار نموده اند.
[ صفحه 53]
خود آماده شوند و روز را روشن كرده تا انسانها و سایر موجودات زنده، تلاش و فعالیت حیاتی خود را از سر بگیرند و راه خود را در میدان تلاش معاش و این زندگی مشقت بار طی نمایند.
هر انسان طبعا در شبانه روز به چند ساعت خواب و استراحت نیاز دارد كه اگر این خواب را نكند، بیداری و خستگی در جسم او اثر می گذارد و به تدریج نیروهایش را كم می كند.
انسان سالم و كامل به هشت ساعت خواب نیاز دارد كه باید این ساعات را میان شب و روز تقسیم كند، به شرطی كه خواب شبش از شش ساعت كمتر نباشد، آدمی بخصوص در فصلهای بسیار گرم، زیاد به خواب و استراحت نیاز دارد.
البته احتیاج انسان به خواب نسبت به كارهائی كه می كند فرق دارد و همچنین از لحاظ سن و فصل و محل استراحت هم تعداد ساعات خواب فرق می كند.
تغذیه لازم هم به طور منظم با اوقات كار و خواب مربوط است و باید در میان اینها تقسیم شود بدین معنا كه انسان سالم در بیست و چهار ساعت به دو دفعه غذای كامل و یك دفعه غذای سبك و ساده نیاز دارد.
غذای صبحانه مهمترین و اصلی ترین غذای لازم برای آدمی است، باید كامل و دارای مواد غذائی خوب و زود هضم باشد، غذای ظهر هم باید كامل و مقوی باشد، اما غذای شب، بخصوص در فصل تابستان باید
[ صفحه 54]
ساده و سبك باشد یعنی از خوردن غذاهای حاضری و میوه تجاوز نكند.
اما تعیین نوع و مواد اولیه غذا برای این سه وعده، مربوط به خود انسانست، كه تابع عادات شخصی او و محلی است كه زندگی می كند و به ذوق شخص هم بستگی دارد، تنها شرط مهم این است كه باید عناصر غذائی كامل و نیروبخش باشد كه ما در آینده هنگام برشمردن غذاهای اصلی در فصل شرح نوشیدنیهای پاكیزه كه امام علیه السلام آنها را به طور مفصل بیان كرده اند و درباره آنها توصیه بلیغ و جدی فرمود، بیان خواهیم كرد.
تغییر فصول چهارگانه در سال حكمتهای زیادی دارد كه شامل همه ی موجودات جاندار و نباتات، میوه ها و حتی جمادات می باشد كه نمی توان به همه ی آنها در این كتاب اشاره كرد ولی آنچه كه تذكر آن لازم می باشد این است كه تغییرات فصول، در شئون حیاتی انسانها مؤثر می باشد، بنابراین لازم است كه هر فرد هم به منظور تكمیل این تأثیرات خود را برای مقابله با این تغییرات آماده كند تا هم جسم خود را از ضررهای این تغییرات حفظ نماید و هم از منافع و خوبیهای این فصول بهره مند شود و آنها را كاملتر كند.
خداوند از روی حكمت بالغه اش موجودات جاندار را با بعضی از نیروهای پنهانی مجهز كرده كه آن نیروها ناخودآگاه جاندران را از شر اثرهای محیط خارجش حفظ می كنند این محافظت و مراقبت غریزی است كه با ساختمان وجودی جانداران آفریده شده در این میان، انسان
[ صفحه 55]
نسبت به همه جانداران امتیاز خاصی دارد، چون خداوند علاوه بر آن نیروهای غریزی، یك نیروی والا و مؤثری به انسان داده كه نام آن در ابتدای جدول همه ی جانداران قرار گرفته است و آن نیرو عقل است.
به واسطه ی وجود همین عقل است كه انسان، آقای مخلوقات و اشرف جانداران شناخته شده است و بر سایر جانداران برتری و فضیلت دارد چون عقل او موجب این رجحان و برتری شده است، انسانی كه عقلش كوچك باشد و رشد نكند، به حیوانات پیشرفته نزدیك تر است تا به انسان مترقی و متكامل.
انسان به واسطه وجود نیروی عقل، مسائل بسیار زیادی را از علوم طبیعی آموخته كه این تعلیمات در فراهم آوردن رفاه و آسایش و آسان ساختن زندگی او را یاری بسیار كرده است.
از علوم باارزشی كه در حفظ حیات بشری نفع بسیار دارد، همین تقسیمات فصول چهارگانه ی سال می باشد كه از زمان بسیار قدیم انسان درباره ی تحولات این فصول تحقیق كرده و به فواید این تغییرات آشنا شده، در نتیجه خود را از تأثیرات بد تحولات فصلها به خصوص از تأثیرات مستقیم مضر فصول در بدنش محفوظ گهداشته است.
تغییرات فصول چهارگانه فواید و اثرات بی شماری دارد، نه تنها بر حیات انسانها، بلكه بر همه موجودات كه نمی توان در این كتاب به همه ی آنها اشاره نمود تأثیر دارد بنابراین ما در جا فقط به شرح فواید این
[ صفحه 56]
تغییرات در بدن انسان می پردازیم و اعمال لازم را كه باید انسان در برابر تغییر فصل انجام دهد، بیان می كنیم.
پس از اینكه امام علیه السلام از شرح تعیین غذاهای ضروری در فصول چهارگانه فارغ شدند و در بیان كیفیت غذاها، به واسطه معین ساختن انواع غذاهای لازم و رعایت اعتدال در خوردن آن غذاها دقیق ترین شرایط بهداشت را بیان فرمودند، باز هم توضیح دادند كه در فصلهای گرم باید غذاهای سرد خورد و در فصلهای سرد غذاهای گرم استفاده نمود.
بعد از آن هم به طور كافی برای فصول چهارگانه از لحاظ تعیین تعداد روز و توصیف مختصر برای هر فصل، بیان نموده ضمن آن، غذاهای ضروری هر فصل را هم توضیح دادند، حتی اوقات خواب و استراحت و استحمام را هم تعیین كرده و تعیین نمودند كه كدام یك از این اعمال ضروری است و كدام یك فرعی می باشد مثلا فصل بهار كه پاكیزه ترین فصلهاست و به این وسیله این فصل سال تجدید می شود و موجودات زندگی و حیات خود را از سر می گیرند، در این فصل تغییرات جوی زیاد است كه آدمی از جو سرمای زمستان به هوای معتدل بهار منتقل می شود و باید متوجه این تغییرات جوی باشد، بخصوص كه در پشت سر بهار فصل تابستان می رسد. در زمستان پس از آنكه جهازهای بدن انسان به واسطه خوردن
[ صفحه 57]
غذاهای سنگین مانند چربیها و گوشتها تا حدودی ثقیل شده، باز هم پس از آنكه بدنها در اثر سرمای شدید زمستان، راكد و خاموش مانده و به آن لباسهای كلفت و نگهدارنده از سرمای شدید عادت كرده، بشر خود را از زیانهای فصل سرما نجات داده و به فصل بهار رسیده، پس باید طبعا با عوض شدن فصل همه چیز خود را عوض كند یعنی غذاهای سنگین كه دارای نیروی حرارتی زیاد بودند، گوشتهای چربی دار و سایر غذاهای مخصوص زمستان را تبدیل به غذاهای سبك و معتدل و زود هضم نماید، مانند حبوبات، سبزیجات و میوه ها چون در فصل بهار به حكم تغییر در طبیعت همه چیز (خواه حیوانی خواه نباتی) عوض می شوند لذا بیشتر اطباء توصیه می كنند كه انسانها قبلا با خوردن مسهل، دستگاه جهاز هاضمه خود بخصوص مجاری صفرا را پاك و تمییز كنند و برای این كار مسهلهای جوشانده نباتات بخورند و صبحها استحمام كنند و به شادی و طرب مشغول شوند و در جاهای خلوت و آرام بنشینند تا با این كارها بدن خود را هم آماده تحمل حرارت تابستان بكنند و هم برای مقابله با پائیز و زمستان مهیا شوند.
برای مقابله با جو تابستان باید نوع لباسها و غذاها را هم عوض كنند، در ماه دوم بهار گوشت و چربی كم بخورند، بیشتر از غذاهای سرد مزاج استفاده كنند و از همه نوع وسایل تولید برودت برای از بین بردن تأثیر حرارت استفاده نمایند و آب زیاد بخورند تا جبران آن آبهائی باشد كه به
[ صفحه 58]
شكل عرق از بدن بیرون می آید.
بهترین غذاها در تابستان، میوه، شیر و سبزیجات و انواع شرابهای حلال بخصوص همان شرابی كه حضرت آن را در رساله خود توصیف فرموده اند می باشد و ما هم در قسمت بعدی، منافع و تركیبات و طرز تهیه آن را برای شما خواهیم گفت.
در فصل تابستان، از نشستن در جلوی آفتاب خودداری كنید و نگذارید نور آفتاب داغ به طور مداوم به بدن شما بتابد، چون این تابش ضرر زیادی دارد.
همچنین باید از تلاشهای زیاد بدنی و ورزشهای سنگین هم خودداری كنید، حمام با آب سرد صبح و عصر مفید است، به شرطی كه بلافاصله پس از كار و یا پس از خوردن غذا استحمام نكنید، شنا كردن در آب رودخانه در فصل تابستان و در حوضهای بهداشتی بسیار مفید است. اما در فصل پائیز، كه دومین فصل معتدل از سال می باشد، چون بلافاصله پس از گرما می آید در آن صورت بدنها كه تابستان چربیهای آنها را آب كرده، دوباره احتیاج ضروری به ذخیره كردن مواد چربی كه مولد حرارت هستند دارد و باید با خوردن غذاهای مناسب آن را ذخیره كند، تا بدن خود را برای مقابله با سرمای زمستان مجهز كند.
در فصل پائیز كار كردن آسان است و بدن تحمل تلاش و رنج زیاد را دارد پس باید كار و ورزش كرد، همچنین بدن به انواع غذاهای اصلی و
[ صفحه 59]
میوه های خوب مانند انار و انگور نیاز دارد.
در این فصل، تمرهای تازه كه محتوی بعضی از انواع ویتامینها هم می باشند و دارای فواید زیادی هستند وجود دارد و استفاده از آنها و از انواع نوشیدنیهائی كه از آن درست می كنند بسیار مفید است.
در آخرین فصل (زمستان) كه فصل كار و در عین حال فصل استراحت هم هست باید در روزهای گرم زیاد كار و تلاش كرد، اگر چه آن كارها سخت هم باشند ولی در روزهای سرد زمستان بهتر است به جای گرمسیری مسافرت كنند، تا خود را از شر زكامها و سایر امراضی كه در این فصل ظاهر می شوند مانند نزله های سینه ای، ذات الریه و آنفلولانزا حفظ كنند.
در این فصل باید غذاهای مقوی خورد، منظور از غذاهای مقوی آنست كه دارای مواد مقوی باشد كه بهترین آنها گوشتهای سنگین و چربیها و انواع نانها می باشد و بعد آبهای صاف و نوشابه های تصفیه شده بنوشند چون جسم در فصل زمستان نسبت به فصلهای دیگر بیشتر به غذاهای تولید كننده حرارت و كالری زیاد احتیاج دارد و این عمل برای اینست كه حرارت معمولی بدن به وسیله این غذاها به طور دائمی حفظ شود تا بدن بتواند با سرمای زمستان مقابله كند.
امام علیه السلام در مورد فصلهای چهارگانه سال در رساله خود شرح مبسوطی نوشته اند و خصوصیات هر فصل را ماه به ماه با تعیین تعداد روزهایش
[ صفحه 60]
بیان كرده اند و برای هر ماه غذاها و نوشیدنیهای لازم معین نموده اند و ضمنا توصیه فرموده اند كه در چه ماهی باید ورزش سبك نمود و در چه ماهی ورزشهای سنگین كرد و یا اینكه در چه فصلی باید زیاد كار كرد و در كدام فصل كمتر و درباره اوقات استحمام كه یكی از عوامل تقویت عضلانی و فكری بدن محسوب می شود نیز توصیه فرموده اند.
و یا اینكه خوردن گوشتهای تازه و زود هضم را در مواقع مناسب تأكید كرده اند مثلا گوشت گوساله، بره، ماهی و انواع پرنده را در فصلهای مناسب توصیه كرده اند و همچنین خوردن گوشتهای سنگین و چربی دار را در فصل زمستان تأكید فرموده اند و بالاخره توضیحات كامل و دقیقی درباره كارهای بدنی و روحی در اوقات معینی داده و به طور كلی حضرت در این مبحث (حفظ بهداشت در فصول چهارگانه) آنچه كه از لحاظ ساختمان بدنی ضروری و لازم بوده و یا غذاهای خوب و بد را بیان كرده و روش دقیق ادامه بهداشت و پیشگیری را یاد داده و انتخاب این اعمال را به خود انسانها واگذار نموده اند.